Erfbelasting besparen: wat biedt het keuzetestament?

U kunt aanzienlijk op erfbelasting besparen als u kiest voor het keuzetestament. Met deze testamentvorm kunt u de erfbelasting bijvoorbeeld uitstellen na het overlijden van de langstlevende echtgenoot. Vooral vanwege de fiscale voordelen is dit keuzetestament bedacht. Ramón Wernsen, financieel planner bij Vermogensbeheer.nl, legt uit hoe het zit.

Als je eenmaal in je testament je laatste wil hebt vastgelegd, is alles toch goed geregeld?

“Dat denken veel mensen, maar dat is niet altijd zo. Zeker als er sprake is van vermogen. Logischerwijs gaan we ervan uit dat de notaris de beste en goedkoopste oplossing opneemt in je testament. Dat gebeurt echter lang niet altijd. Dat komt omdat een notaris civiel-juridisch onderlegd is. Die houdt zich minder bezig met erfbelasting. Het testament van de notaris voldoet misschien wel aan de laatste wil van de erflater, maar kinderen betalen dan bijvoorbeeld bij grotere nalatenschappen boven de vrijstelling van € 21.282 (2021) veel erfbelasting. Dan kan anders en aanmerkelijk minder zijn.”

Hoe moet je dat dan organiseren?

“Een financieel planner kijkt zowel naar het civiele als het fiscale aspect van een testament. Dat kun je niet los van elkaar zien om tot het beste advies te komen. Veel mensen hebben in een ver verleden een testament laten opstellen. Inmiddels kan de situatie zodanig gewijzigd zijn dat het testament nu iets anders zegt dan wat ze destijds hebben bedoeld. Bovendien zijn er inmiddels veel nieuwe mogelijkheden voor flexibiliteit bijgekomen, waardoor er veel betere en passender testamenten zijn op te stellen.”

Kun je daar een voorbeeld van geven?

“Vandaag de dag wordt het keuzetestament oftewel combinatietestament veel gebruikt. Dat is een testament dat alle mogelijkheden opneemt die de wet biedt. Uiteindelijk maken de erfgenamen pas op het moment van overlijden van de erflater een definitieve keuze uit die mogelijkheden. Je hoeft bij dit testament dus niet al ver van tevoren vast te leggen hoe de laatste wil uitgevoerd moet worden. Dat maakt het bijvoorbeeld mogelijk om minder erfbelasting te betalen.”

Hoe ziet dat in de praktijk eruit?

“Daar moet je goed over praten met een financieel planner. Dat vergt meer tijd dan dat uurtje bij de notaris. Je hebt twee doelstellingen: het testament moet de laatste wil goed beschrijven en je streeft ernaar zo weinig mogelijk belasting betalen over de erfenis. Dan kijk je eerst naar de relatie tussen de partners. Zijn er huwelijkse voorwaarden, is er een geregistreerd partnerschap, is er een testament? Als er al een testament is kun je dat doorgaans optimaliseren zodat er minder erfbelasting wordt betaald. Door bijvoorbeeld al eerder te beginnen met schenken. Als wij voor mensen een financieel plan maken, nemen we testamentoptimalisatie daar doorgaans meteen in mee.”

Op zoek naar de beste vermogensbeheerder?

Bent u op zoek naar de voor u beste vermogensbeheerder?

Vraag dan gratis en geheel vrijblijvend een SelectieRapport aan. Per e-mail ontvangt u een selectie van goede vermogensbeheerders die het beste passen bij uw persoonlijke situatie, wensen en voorkeuren.

Gratis Selectierapport

Wat zijn de risico's als je geen testament laat maken?

“Als je geen testament hebt val je onder het wettelijk erfrecht. Dat is een soort confectie die de wetgever heeft bedacht en waar iedereen inpast. Neem bijvoorbeeld de patchworkfamilies oftewel samengestelde gezinnen. Beide partners hebben dan eigen kinderen, die geen biologische broers en zussen van elkaar zijn. Behandel je dan je stiefkinderen hetzelfde als je biologische kinderen? Een testament maakt dat duidelijk. Als er geen testament is, gaat alles naar de langstlevende partner en krijgen de kinderen een vordering op hun stiefmoeder. Die maakt misschien alles op. En als ze overlijdt hebben haar kinderen recht op de helft van het nagelaten vermogen. Een goed testament voorkomt dat.”

Heb je nog zo'n praktisch voorbeeld?

“Als er geen testament is, is de vordering van de kinderen op de langstlevende partner niet rentedragend. Stel, de nalatenschap is zes ton. De twee kinderen hebben dan ieder een vordering van twee ton op hun moeder. Die twee ton is niet rentedragend. Je kunt daar een renteclausule aanhangen, maar dat moet je dan wel vastleggen in een testament. Je kunt kiezen voor een flexibele renteclausule, van maximaal 6%. Dan betalen de kinderen minder erfbelasting als moeder overlijdt, want de rente wordt afgetrokken van de nalatenschap. Dus is het vaak handig om de renteclausule in te roepen. Met de flexibele renteclausule bepaal je pas bij het overlijden of je de renteclausule al dan niet toepast. Je kunt er bijvoorbeeld ook voor kiezen om de rente op 0% te laten staan, afhankelijk van wat op dat moment fiscaal het voordeligst is. Flexibiliteit is ook hier het kernbegrip, net als bij het keuzetestament.”

Kom je het vaak tegen dat mensen geen testament hebben?

“Mensen denken liever niet na over hun sterfelijkheid. Ook mensen met vermogen niet. En meestal zijn ze niet op de hoogte van flexibele testamenten. In de praktijk wachten mensen dus lang met het opstellen van een testament, ook als we ons advies erover hebben gegeven. Kan altijd nog, denken ze dan, voorlopig heb ik nog wel dertig of veertig jaar te gaan.”

Zijn er nog andere, minder bekende innovaties op het gebied van testamenten?

“Stel, je wordt wilsonbekwaam door bijvoorbeeld Alzheimer. Dan mag je geen testament meer opstellen, terwijl je wellicht nog best lang leeft. Om dat voor te blijven kun je een zogenoemd levenstestament opstellen. De kinderen en de partner kunnen daarmee dan alvast de wens uitvoeren van degene die wilsonbekwaam is. Zoals bepaalde bedragen al uitkeren, of schenkingen aan goede doelen door laten lopen zolang de wilsonbekwame nog leeft. Of stel er is een huwelijk in gemeenschap van goederen. De man krijgt Alzheimer, de vrouw wil verhuizen. Dan mag ze het huis niet verkopen zonder toestemming van de echtgenoot, maar die is wilsonbekwaam. Dat kun je eveneens regelen met het levenstestament, door daarin op te nemen dat de partner wel handelingen mag verrichten. Ook kan een ondernemer in het levenstestament bijvoorbeeld al opnemen wie het bedrijf voortzet als hij wilsonbekwaam wordt. We zien het levenstestament nu snel populairder worden. We worden immers steeds ouder, maar niet zonder gebreken”.

door Ramón Wernsen

Ramón is sinds 1996 actief als Financieel Planner en is auteur van vele artikelen en boeken en als docent verbonden aan het Erasmus Instituut voor Financiële Planning in Rotterdam. Bij Vermogensbeheer.nl helpt hij als vermogensplanner klanten met het herstructureren van hun vermogen en vermogensplanning.

Op zoek naar de beste vermogensbeheerder?

Bent u op zoek naar de voor u beste vermogensbeheerder?

Vraag dan gratis en geheel vrijblijvend een SelectieRapport aan. Per e-mail ontvangt u een selectie van goede vermogensbeheerders die het beste passen bij uw persoonlijke situatie, wensen en voorkeuren.

Gratis Selectierapport